Bipolar Kişilik Bozukluğu Nedir?
Bipolar kişilik bozukluğu, kişinin ruh hali üzerinde ani ve yoğun değişimlerin meydana geldiği, zaman zaman manik (aşırı neşeli, enerjik) ya da depresif (karamsar, umutsuz) duygusal durumların yaşandığı uzun süreli bir zihinsel sağlık sorunudur. Bu durum, kişinin düşünce yapısını, davranışlarını, enerji seviyelerini ve sosyal etkileşimlerini doğrudan etkileyebilir. Genellikle ergenlik döneminin sonlarında veya gençlik döneminin başlarında baş gösterir ve yaşam boyunca devam edebilir.
Mani ve Depresyon Dönemi Nedir?
Bipolar bozukluğun en önemli özelliği, iki karşıt uç arasında dalgalanan ruh hali değişimleridir. Bazen kişi son derece enerjik, yaratıcı ve çok neşeli hissedebilirken; diğer zamanlarda ise bunun tam tersine, derin bir depresyon içinde olabilir. Bu ruh hali değişiklikleri genelde belirgin bir sebep olmaksızın meydana gelir ve bireyin günlük yaşamını zorlaştırabilir.
Manik Dönem Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Manik dönem boyunca kişinin enerjisi normal seviyelerin çok üzerinde olur. Uyumadan günler geçirebilir, konuşma temposu artar, projelere atılma arzusu artar ve kişinin kendine güveni kontrolsüz bir şekilde yükseliş gösterir. Ancak bu aşırı coşku durumu çoğunlukla gerçeklikten uzaklaşmayla sonuçlanmaktadır. Bazı insanlar bu süreçte aşırı harcama yapabilir, mantıksız seçimler yapabilir veya riskli davranışlar sergileyebilir. Manik atakların bazıları, psikotik semptomlarla (örneğin, halüsinasyonlar ya da sanrılar) birlikte görülebilir.
Depresif Dönem Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Depresif dönem, manik dönemin zıttıdır. Birey yaşamdan keyif almamaya başlar, günlük görevlerini yerine getirmekte güçlük çeker ve içine kapanır. Yorgunluk duygusu artar, dikkat dağılır, uyku düzeni ve iştah etkilenebilir. Bu süreçte kişinin kendine zarar verme ya da intihar düşüncelerinin ortaya çıkması olasıdır. Bu nedenle bu süreçlerin çok ciddiye alınması ve uzman desteği alınması gerekir.
Bipolar Bozukluğun Alt Türleri Nelerdir?
Her gördüğünüz bipolar bozukluk aynı hastalık değildir. Ruh sağlığı uzmanları, kişide bulunan semptomların şiddetine ve türüne göre bipolar bozukluğu farklı tiplere ayırmaktadır.
- Bipolar I Bozukluk, minimum bir adet manik atak yaşamış kişilerde gözükür. Bu yaşanan ataklar bazen tek başına ortaya çıkarken bazen de depresyonla birlikte kendisini gösterir.
- Bipolar II Bozukluk, minimum bir büyük depresyon ve bir hipomani (maninin daha hafif hali) dönemini geçirmiş kişilerde görülmektedir.
- Siklotimi, diğer bipolar türlere nazaran daha hafif ama uzun süren manik ve depresif belirtilerin aralıklı ve dönüşümlü olarak yaşandığı bir alt türdür. Siklotimiye sahip kişilerde duygu durum dalgalanmaları diğer hastaların yaşadığı uzun zamanlara nazaran daha sık gözükmektedir.
Bipolar Bozuklukta Tanı Koyma Süreci Nasıl İşler?
Bipolar bozukluğun teşhisi zaman alabilir. Çünkü kişi, özellikle manik dönemlerde durumunun farkında olmayabilir. Tanı koyabilmek için psikiyatrist, bireyin ruh halini, davranış biçimlerini, aile geçmişini ve önceki psikiyatrik durumlarını dikkatlice değerlendirir. Bazen bu rahatsızlık, diğer psikiyatrik hastalıklarla karıştırılabilir, bu da tanı sürecini zorlaştırır. Doğru teşhis için sabırlı olmak ve uzman görüşü almak oldukça önemlidir.
Bipolar Bozukluğun Tedavisi Mümkün Mü?
Bipolar bozukluk, ömür boyu devam eden bir hastalıktır fakat uygun tedavi ile belirtiler yönetilebilir. Genellikle tedavi, ilaç tedavisi ve terapi kombinasyonunu içerir. Duygu durumu dengeleyen ilaçlar (örneğin lityum) en sık başvurulan ilaçlar arasındadır. Bunun yanı sıra bazı durumlarda antipsikotik ilaçlar ve antidepresanlar da tedaviye dahil edilebilir. Tedavi sürecinde ilaçların düzenli alınması oldukça kritiktir.
Psikoterapi ile Bipolar Bozukluk Düzelir Mi?
İlaç tedavisi kadar psikoterapi de oldukça kritik bir öneme sahiptir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi, kişinin olumsuz düşünce kalıplarını tanımasına ve duygularını daha olumlu bir şekilde dile getirmesine olanak tanır. Bunun yanı sıra, stresle başa çıkma stratejileri, sağlıklı ilişkiler geliştirme yeteneği ve yaşam olaylarına karşı daha dengeli bir tutum sergileme süreçlerinde de yararlı olur.
Bipolar Bozuklukta Yaşam Tarzının Önemi
Düzenli bir uyku, dengeli bir beslenme ve tutarlı bir yaşam tarzı, bipolar bozukluk yaşayan kişiler için son derece önemlidir. Uyku alışkanlıklarındaki değişiklikler ya da aşırı stres, atakların başlamasına yol açabilir. Bu yüzden, kişinin kendi bedensel ve ruhsal durumunu iyi tanıması, tetikleyicileri gözlemlemesi ve gerektiğinde yardım alması önemlidir.
Bipolar Bozukluğun Toplum Tarafından Algılanışı
Bipolar bozukluk, toplumda sıkça yanlış anlaşılan ve damgalanmış bir hastalıktır. Pek çok kişi, karşılaştığı zorlukları çevresindekilerle paylaşmaktan kaçınır. Bu durum, bireyin izolasyona uğramasına ve tedavi arayışından uzaklaşmasına yol açabilir. Oysaki bu hastalık, bir güçsüzlük değil; kimyasal, biyolojik ve psikososyal faktörlerin bir araya gelmesiyle meydana gelen bir durumdur. Toplumun bilinçlenmesi, bu yanlış algının ortadan kaldırılmasında kritik bir etkiye sahiptir.
Tüm engellere rağmen, bipolar bozuklukla verimli, sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürmek gerçekleştirilebilir. Tedaviye bağlı kalmak, stresle başa çıkmayı öğrenmek ve destek kaynaklarından yararlanmak bu sürecin temel unsurlarını oluşturur. Bipolar bozukluk, bireyin yaşamının bir parçası olabilir; ancak hayatını belirleyen tek unsur olmamak zorundadır.
