Deepfake Nedir?
Yapay zekanın gelişimi ile birlikte son yıllarda sosyal medya camiasında ‘deepfake’ kelimesi oldukça yayılmaya başlanmış bir kavram haline gelmiştir. Bu kavram çokça eğlence sektöründe, haber sitelerinde ve sosyal medyada karşımıza çıkmaktadır. Yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojileri ile oluşturulmuş olan sahte ses kayıtları ve sahte videolar, deepfake’in asıl tanımıdır. Bu inandırıcı ve gerçekic içeriklerin üretiminde deep learning (derin öğrenme) kullanılarak, istediğiniz bir sesi, yüzü veya görseli kolayca farklı bir şeye dönüştürebilirsiniz. Bu yapılan içerikler her ne kadar eğlence ve mizah amaçlı gibi görünse de, kötü niyetli kişiler tarafından dolandırıcılık ve manipülasyon amacıyla da kullanılmaktadır. Bu sebeple eğlenceli olduğu kadar oldukça tehlikelidir de.
Deepfake Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Deepfake, en popüler haliyle Generative Adversarial Networks (GANs) ile adlandırılan bir yapay zeka modeli kullanılarak oluşturulur. GANs, iki sinir ağından oluşmaktadır: biri sahte görüntüleri oluşturmaya çalışırken, diğer sinir ağı da bu görüntülerin gerçek olup olmadığını belirlemeye çalışır. Bu iki ağ arasındaki sürekli rekabet, her iki ağın da gelişmesine ve daha gerçekçi içerikler üretmesine neden olur. Deepfake teknolojisi, çıktığı ilk zamanlarda mizah amaçlı çıkmış olsa da sonrasında insanların bunu suç işlemek için kullanabileceğini fark ettiklerinde işler olumsuz bir yöne doğru gitmeye başlamıştır.
Deepfake Nasıl Anlaşılır?
Deepfake videoları çok gerçekçi olsa da, belli başlı kriterlere dikkat ederek bu şeylerin gerçek olup olmadığını rahatlıkla tespit edebilirsiniz. Bu teknikler ve kriterlerden en önemli olanları ise şunlardır:
- Yüz Hareketleri ve Göz Takibi: Deepfake içeriklerinde göz hareketleri ve yüz ifadeleri gerçek videolardaki kadar doğal görünmeyebilir. Yüz, bazen alışılmadık bir şekilde sabit kalırken, gözler de ekranda donmuş gibi hissedilebilir. Gerçek insanlar için göz bebekleri doğal bir biçimde hareket ederken, deepfake örneklerinde bu hareketlilik sıkça eksik kalmaktadır.
- Düşük Çözünürlük veya Pikselleşme: Deepfake içeriklerinde yüz ifadeleri ve göz hareketleri, gerçek videolardaki kadar doğal görünmeyebilir. Bu durum, video içeriğinin detaylarının henüz yeterince geliştirilmediğini gösterir.
- Ses ve Dudak Senkronizasyonu: Deepfake içeriklerinde dudak ile ses arasındaki senkronizasyon genellikle mükemmel olmamaktadır; zaman zaman belirgin hatalarla karşılaşmak mümkündür. Örneğin, dudak hareketleri sesin ritmiyle uyumsuz hale gelebilir.
- Arka Planın Bozulması: Deepfake videolarında, arka planda gözlemlenen doğal olmayan anormallikler dikkat çekiyor. Örneğin, hareketli bir ortamda bulanık arka planlar, gerçekçi olmayan aydınlatma veya yansıma hataları gibi ögeler görülebilir.
- Yapay Zeka Tespit Araçları: Deepfake içeriğini tespit etmek amacıyla birçok yapay zeka aracı bulunmaktadır ve bunlar sürekli olarak geliştirilmektedir. Bu platformlar, görsel veya video içerisindeki şüpheli ve anormal davranışları tespit ederek deepfake olduğunu size gösterebilir.
- Kaynağın Güvenilirliği: Bir videoyu izlerken, o videonun kaynağına çok dikkat etmek gerekir. Deepfake içeriği, tanınmış kişiler tarafından değilse büyük ihtimalle sahtedir ve içeriğin doğruluğunu araştırmak gerekmektedir.
