Gelecek Kaygısı Nedir? Nasıl Geçer?
Gelecek kaygısı, günümüzde hayat şartların zorlaşması ve geleceğe ilişkin birçok şeyin çok daha bilinmez hale gelmesi ile birlikte birçok bireyin yaşadığı bir sorun olmuştur. Gelecek kaygısı, temelinde tıpkı karanlıktan korkmak gibi bilinmeyene karşı hissedilen bir duygudur. Gelecek kaygısının ana sebebi bireyin gelecekte neler yaşayacağını bilmemesi ve yaşayacaklarının hep ya da çoğunlukla olumsuz deneyimlerden oluşacağını düşünmesidir. İşin özüne bakıldığı zaman gelecek kaygısı, evrimsel süreçte insanların avlanması, hayatlarını idame ettirmeleri ve üremeleri gibi birçok konuda katkı sağlamıştır. Ancak günümüz dünyasında gelecek kaygısı çok rahatsız edici bir düzeye gelip bireyin yaşam kalitesini etkileyebilir.
Gelecek Kaygısı Nasıl Geçer?
Gelecek kaygısının nasıl geçeceği aslında bu duyguya neden olan durum ile ilişkilidir. Gelecek kaygısını kontrol altına almak için şu önerileri dikkate alabilirsiniz:
Gelecek Kaygısına Sebep Olan Durumu Bulmaya Çalışın
Gelecek kaygısının altında yatan ana sebep bilinmezliktir. Ancak bu bilinmezliğe neden olan bazı etkenler bulunur. Örnek olarak bazı bireyler hayatta gerçekleştirmek istedikleri hedefler için yeterince çalışmadıklarını düşündükleri için ileride bir bilinmezliğe ve hatta başarısızlığa sürükleneceklerini düşünürler. Böyle durumlar bireyin çok yoğun bir şekilde geleceğe dair kaygı duymasına yol açar.
Siz de gelecek konusunda çok fazla kaygılanıyorsanız bu durumu kontrol altına almak için öncelikle gelecek kaygısına sebep olan durumu bulmaya çalışın. Gelecek kaygınıza sebep olan şey, olumsuz düşünceleriniz olabilir. Buna ek olarak bazen dış etkenler de gelecek kaygısına sahip olmanıza sebep olabilir. Örnek olarak geleceğe dair sürekli olarak umutsuz düşünceler taşıyan ve bu düşünceleri sıklıkla sizinle paylaşan kişilerle görüşmeniz gelecek kaygınızı tetikliyor olabilir. Gelecek konusunda kaygılanmanıza sebep olan durumu bulabilirseniz bu durumu ortadan kaldırarak gelecek kaygısından büyük oranda kurtulabilirsiniz.
Gelecek Hakkında Olumsuz Varsayımlarda Bulunmaktan Kaçının
İnsanların büyük bir çoğunluğu ve özellikle de anksiyete gibi çeşitli psikolojik bozukluklardan rahatsız olan insanlar, gelecek hakkında sık sık varsayımlarda bulunurlar. Bu varsayımlar genellikle olumsuz yönde olur ve gelecek kaygısını çok büyük bir oranda tetikler. Ancak psikologlar tarafından yapılan açıklamalara bakıldığı zaman gelecek kaygısına sahip olan insanların gelecekte başlarına geleceğini düşündükleri olumsuz durumların büyük bir çoğunluğunun gerçek olmadığı görülebilir.
Anksiyete gibi kaygı bozukluklarına sahip olan bireyler, gelecekte gerçekleşme ihtimali çok düşük olan olumsuz durumların mutlaka gerçekleşeceğine inanırlar ama olaylar böyle ilerlemez. Böyle durumlarda birey ileride olumsuzluk yaşamasa bile gelecek hakkındaki olumsuz varsayımlarından dolayı gelecek kaygısını tetikler ve psikolojik açıdan yıpranır. Bu yüzden gelecek hakkında olumsuz varsayımlarda bulunmaktan kaçının ve bu tür fikirler aklınıza geldiği zaman geleceğinizin sandığınız kadar kötü olmama ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu aklınızdan çıkarmayın.
Gelecekle İlgili Çok Fazla Düşünmemeye Çalışın
Gelecek, bilinmezlik içerdiği için gelecekle ilgili çok fazla düşünmek psikolojik sağlığınıza en çok zarar verecek olan eylemlerden bir tanesidir. Özellikle de çok uzun süreler boyunca ve sık sık gelecek ile ilgili düşünmek ister istemez geleceğe dair olumsuz fikirlere ve dolayısıyla gelecek kaygısına sahip olmanıza yol açabilir. Geleceğe dair çok fazla düşünüyorsanız ve bunu nasıl durdurabileceğinizi bilmiyorsanız erteleme yönteminden yararlanabilirsiniz. Erteleme yöntemini kullanmak için gelecek ile ilgili düşünmeye başladığınız zaman kendinizi geleceği düşünmeyi erteleyeceğiniz şekilde telkin etmeniz ve mümkünse düşünmeye başlamamak için meşguliyet yaratmanız gerekir. Meşgul olmak geleceğe dair çok fazla düşünmemenize ve gelecek kaygısını kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.
Hissettiklerinizi Yazıya Dökün
Gelecek kaygısı gibi olumsuz duygular söz konusu olduğu zaman birçok psikolog hislerin yazıya dökülmesini tavsiye eder. Olumsuz duyguları yazıya dökmek, bu duyguları içinizden atıyor gibi hissetmenize ve bu duygulara dair elinizde somut bir şey olduğu için rahatlamanıza yardımcı olabilir. Özellikle de gelecek kaygısı yüzünden uykusuzluk gibi problemler yaşıyorsanız kaygılandığınız durumları ve hissettiğiniz duyguları 10 – 15 dakika gibi bir süre ayırarak kâğıda dökerek problemlerinizi kontrol altına alabilirsiniz.
Psikolojik Destek Alın
Gelecek kaygısı, bazı bireylerin hem psikolojik hem fiziksel sağlıklarını tehlikeye atacak kadar ilerleyebilir. Böyle bir durumda bireyin her türlü psikolojik destekten faydalanması gerekir. Gelecek kaygısı için uzman bir psikolog tarafından psikolojik destek almak durumun nedenlerini bir uzman eşliğinde anlamanıza ve sorunu çözmenize yardımcı olabilir. Buna ek olarak psikolojik destek almayı sadece uzman ile sınırlı tutmayıp sevdikleriniz tarafından da destek görmeyi talep edebilirsiniz. Sevdikleriniz tarafından göreceğiniz psikolojik destek çok daha iyi hissetmenize ve geleceğe dair daha umutlu bakmanıza yardımcı olacaktır.
İyi Bir Geleceğe Sahip Olmak İçin Çalışmayı Unutmayın
Gelecek kaygısından kurtulmak elbette ki önemlidir ve bireylerin geleceğe dair sürekli olarak düşünmemeleri gerekir. Ancak bazı durumlarda gelecek kaygısının altında yatan ana neden bireyin potansiyelini harcadığını fark etmesi olabilir. Bazı bireyler gelecekte çok güzel işler başarabilecekleri kadar büyük bir potansiyele sahip olmalarına rağmen mental sorunlar gibi problemlerden dolayı harekete geçmekte zorlanabilirler. Harekete geçmek bireyin iyi bir geleceğe sahip olacağına dair elinde somut delillerin olmasına ve gelecek kaygısından büyük oranda kurtulmasına yardımcı olabilir.
Gelecek Kaygısının Belirli Bir Noktaya Kadar Normal Olduğunu Kabul Edin
Gelecek kaygısı ile mücadele eden birçok birey içerisinde bulundukları olumsuz ruh halinden dolayı bu sorunu yalnızca kendilerinin yaşadığını düşünür. Ancak bu aslında büyük bir yanılgıdır. Neredeyse herkes zaman zaman geleceğe dair kaygılanmaktadır. Bu kaygı aslında insanın evrimsel süreçte sahip olduğu bir şeydir ve belirli bir noktaya kadar normal kabul edilir. Gelecek kaygısını nadiren ve çok şiddetli olmayan bir şekilde hissediyorsanız durumun normal olduğunu kabul edin ve kendinize yüklenmeyin.
Gelecek Kaygısı Neden Olur?
Gelecek kaygısının nedenleri şunlardır:
- Bireyin yeterli psikolojik desteği görememesi,
- Geleceğe dair gerçekçi olmayan beklentiler,
- Geleceğin bilinmezlik içermesi,
- Bireyin dış etkenler tarafından tetiklenmesi,
- Zorlu hayat koşulları,
- Bireyin hali hazırda anksiyete bozukluğu gibi problemlerle mücadele etmesi.
Gelecek Kaygısı Anksiyete Mi?
Gelecek kaygısı, anksiyete bozukluğu kapsamında ele alınabilir. Anksiyete bozukluğu, kişinin nedenli ya da nedensiz bir şekilde yoğun bir kaygı ve endişe duymasıdır. Gelecek kaygısında birey gelecekte yaşayacakları ile ilgili yoğun bir kaygı ve endişe duyar ve bu yüzden gelecek kaygısı anksiyete bozuklukları kapsamında ele alınabilir. Bazı durumlarda birey yalnızca geleceğe dair anksiyete hissederken bazı durumlarda ise hem geleceğe hem başka konulara dair anksiyete hissedebilir.
Gelecek Kaygısı Olan Birine Ne Denir?
Gelecek kaygısı olan birine ne söylenmesi gerektiği duruma göre değişkenlik gösterir. Ancak gelecek kaygısı olan birine herhangi bir şey söylerken özenli ve hassas davranmak gerekir. Böyle bir problemden mustarip olan bireylere suçlayıcı ya da durumu küçülten cümleler kurmak durumu çok kötü bir hale getirebilir. Gelecek kaygısı olan bireylere onları anladığınızı ve onlara psikolojik açıdan destek olabileceğinizi hissettirecek cümleler kurmanız gerekir. Örnek olarak gelecek kaygısı olan birine “Gelecekle ilgili kaygılarını anlıyorum ve bunlarla ilgili konuşmak istersen buradayım.” gibi destekleyici cümleler kurabilirsiniz. Buna ek olarak gelecek kaygısından mustarip olan bireyleri psikolojik destek alma konusunda yüreklendirebilirsiniz.
