Çoğu zaman filmlerde çok komik sahneleriyle akıllarda kalan kan görünce bayılma gerçek mi acaba? Bir komedi unsuru olmasının ötesinde kişinin sağlığı ve bilimsel açıdan açıklamaları neleri beraberinde getirir?
Sempatik sinir sistemiyle ilgili bir durum olmakla beraber “savaş veya kaç” mantığı hemen her anlık eylemde etkilidir. İnsanın vücut reflekslerini ve tepkilerini belirleyen bu mekanizma ağını bilebilmek konu açısından önemlidir. Çünkü otomatik ortaya çıkan vücut eylemleriyle yüksek düzeyde bir bağlantısı vardır.
Bilimsel açıdan baktığımızda her 50 insandan 6 tanesi kan görünce bayılma yaşıyor. Oldukça yüksek bir oran olduğu gibi buradaki temel etken ise tansiyondur. Hızlı bir yükselme sonucunda kan basıncı aniden düşer ve bilinç kaybı oluşur. Kanın beyinden çekilmesiyle kişinin yere yığılması saniyeler içinde gerçekleşir. Her durumda yine aynı sonucun ortaya çıkması da muhtemeldir.
Doğrudan bilinçsiz eylemler kategorisinde çok sık yaşanan durumlarda otonom süreçler rol oynar. Söz konusu organizma için burada tehlikeli durum uyarısı gerçekleşir. NTS olarak bilinen vagus sinirinin kanı görmesiyle yanlış algılaması aynı anda olur. Burada önemli olan ilk etki ise bir anda kalp atışını yavaşlatmasıdır. Ancak burada normalin ötesine geçerek sinyal değişiklikleri sağlaması olsa da bunu tam olarak neden yaptığını bilemiyoruz.
Son derece karmaşık ağ bağlantıları içeren NTS özelinde anlaşılır bir sebep-sonuç ilişkisi bulmak mümkün değil. Kişinin tehlikeyi sezmesi ve kan akışını durdurarak sistemi kapatmasında psikoloji devreye girmiş olabilir. Burada kapsamlı çalışmalar yaptığımızda ise ortaya çıkan sonuçlardan en önemlisi yaşam sorunsalıdır. Çünkü insanın en güçlü hissi, yaşamda kalma savaşıdır. Ortaya çıkan kanın kendinden kaynaklı durum olduğunu düşünmesiyle bir anda vücut kendisini kilitler. Sonrasında koruma iç güdüsü devreye girerek bayılma gerçekleşir. Özellikle kan görünce bayılma yaşayan insanların daha enerjik ve hayatı seviyor olması da bunu gösterebilir. Ancak şüphesiz ki bu durumlar bilimsel gerçeklikten bir hayli uzaktır.
Kan görünce bayılma sonrası vücutta yatay konum olur. Bunu sağlayan kalp, kolay bir şekilde beyne pompalama yapar. Bu sayede bilinç açıldığı gibi normal akış sağlanır. Çoğunlukla kriz anlarında vücudun bir anda resetlenmiş gibi kendisini kapatması da bundan kaynaklıdır. Vücudun beyne kan gönderimi kolay olurken hayatta kalmasını sağlama adına bir önleyici durumdur.
Sempatik sinir sistemiyle ilgili bir durum olmakla beraber “savaş veya kaç” mantığı hemen her anlık eylemde etkilidir. İnsanın vücut reflekslerini ve tepkilerini belirleyen bu mekanizma ağını bilebilmek konu açısından önemlidir. Çünkü otomatik ortaya çıkan vücut eylemleriyle yüksek düzeyde bir bağlantısı vardır.
Bilimsel açıdan baktığımızda her 50 insandan 6 tanesi kan görünce bayılma yaşıyor. Oldukça yüksek bir oran olduğu gibi buradaki temel etken ise tansiyondur. Hızlı bir yükselme sonucunda kan basıncı aniden düşer ve bilinç kaybı oluşur. Kanın beyinden çekilmesiyle kişinin yere yığılması saniyeler içinde gerçekleşir. Her durumda yine aynı sonucun ortaya çıkması da muhtemeldir.
Tehlike Farkındalığı Açıklanamaz!
Doğrudan bilinçsiz eylemler kategorisinde çok sık yaşanan durumlarda otonom süreçler rol oynar. Söz konusu organizma için burada tehlikeli durum uyarısı gerçekleşir. NTS olarak bilinen vagus sinirinin kanı görmesiyle yanlış algılaması aynı anda olur. Burada önemli olan ilk etki ise bir anda kalp atışını yavaşlatmasıdır. Ancak burada normalin ötesine geçerek sinyal değişiklikleri sağlaması olsa da bunu tam olarak neden yaptığını bilemiyoruz.
Son derece karmaşık ağ bağlantıları içeren NTS özelinde anlaşılır bir sebep-sonuç ilişkisi bulmak mümkün değil. Kişinin tehlikeyi sezmesi ve kan akışını durdurarak sistemi kapatmasında psikoloji devreye girmiş olabilir. Burada kapsamlı çalışmalar yaptığımızda ise ortaya çıkan sonuçlardan en önemlisi yaşam sorunsalıdır. Çünkü insanın en güçlü hissi, yaşamda kalma savaşıdır. Ortaya çıkan kanın kendinden kaynaklı durum olduğunu düşünmesiyle bir anda vücut kendisini kilitler. Sonrasında koruma iç güdüsü devreye girerek bayılma gerçekleşir. Özellikle kan görünce bayılma yaşayan insanların daha enerjik ve hayatı seviyor olması da bunu gösterebilir. Ancak şüphesiz ki bu durumlar bilimsel gerçeklikten bir hayli uzaktır.
Kan Görünce Bayılma Hali
Kan görünce bayılma sonrası vücutta yatay konum olur. Bunu sağlayan kalp, kolay bir şekilde beyne pompalama yapar. Bu sayede bilinç açıldığı gibi normal akış sağlanır. Çoğunlukla kriz anlarında vücudun bir anda resetlenmiş gibi kendisini kapatması da bundan kaynaklıdır. Vücudun beyne kan gönderimi kolay olurken hayatta kalmasını sağlama adına bir önleyici durumdur.
