Psikolojik sağlamlık, bireyin olumsuz durum ve olaylar ile baş etme becerisidir. Psikolojik sağlamlığa sahip olan bireyler hayatın olağan akışı ile birlikte meydana gelebilecek yenilikler karşısında değişmeye ve gelişmeye hazır olan bireylerdir. Psikolojik sağlamlığa sahip olmak birçok birey için hayat boyunca sürecek bir yolculuktur. Ancak durumun böyle olması aslında olumsuz bir şey değildir. Psikolojik sağlamlığa sahip olmaya çalışmak ve hayatın olağan akışında yaşanan olumsuzlukları bunun bir parçası olarak görmek oldukça doğaldır.
Psikolojik Sağlamlık Ölçeği Nedir?
Psikolojik sağlamlık ölçeği bir bireyin zorlu durumlar ve olumsuz olaylar karşısında hissedeceği olumsuz duygularla başa çıkma yeteneğini ölçer. Buna ek olarak psikolojik sağlamlık ölçeği kapsamında bireyin bu olaylara kaçınma gibi psikolojiye zarar veren savunma mekanizmaları ile tepki verip vermediği de ölçülür. Psikolojik sağlamlık ölçeği olarak birçok ölçek kullanılır.
En çok kullanılan ölçekler genellikle 15 – 25 maddelik olarak Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Kısa Psikolojik Sağlamlık ölçeğidir. Bu ölçekleri kendi başınıza kullanmanız pek de doğru sonuçlar almanıza yardımcı olmaz çünkü bireyin kendisini objektif bir şekilde analiz edebilmesi imkansıza yakın zorluktaki bir durumdur. Bu yüzden bu ölçeklerin psikologlar tarafından kullanılması ve doğru analizlerin yapılması gerekir. Buna ek olarak psikolojik sağlamlık ölçeklerini psikologlar bile kendileri için kullanmaz çünkü psikoloji alanında yeterli bilimsel veriye sahip olmak bile bireyin kendisini doğru bir şekilde analiz etmesine yardımcı olmaz.
Psikolojik Sağlamlık Nasıl Geliştirilir?
Psikolojik sağlamlık geliştirmenin birçok farklı yolu bulunur. Psikolojik açıdan sağlam bir birey haline gelmeyi istiyorsanız şu önerileri dikkate alabilirsiniz:
Bir Uzman Tarafından Psikolojik Destek Alın
Bir uzman tarafından psikolojik destek almak, aslında büyük bir sorun yaşamasanız bile gerekli ve önemli olabilir. Sanılanın aksine psikolojik desteğin yalnızca büyük travmatik olayların yaşanması gibi ekstrem durumlar sonrasında değil ekstrem bir durum söz konusu olmasa da alınması gerekebilir. Psikologlar, psikoterapi gibi çeşitli terapi yöntemleri ile ihtiyaç duyduğunuz uzman desteğini almanızı sağlarlar. Psikolojik destek aldığınız süreçte psikolojik sağlamlığınızı arttırmak adına bilimsel, doğru ve etkili önerileri öğrenebilirsiniz. Buna ek olarak psikoloğunuzun sizin psikolojik durumunuza ve hayatınıza göre kişiselleştireceği tavsiyeler ve yapılması gerekenler sayesinde psikolojik sağlamlığa sahip olma süreciniz çok daha kolay ve hızlıca tamamlanan bir süreç haline gelebilir.
Kaçınma Yöntemlerini Kullanmayın
Kaçınma yöntemleri, bir bireyin olumsuz durum ve duygulardan kaçmasına yardımcı olur. Olumsuz duygu ve durumlardan kaçınmak ilk bakışta psikolojiye iyi gelecek mantıklı bir hareket gibi görünse de aslında öyle değildir. Her birey hayatının belirli dönemlerinde olumsuz durum ve duygularla karşı karşıya kalır. Bu durum hayatın değişkenliği ve zorluğu ile birlikte gelişen kaçınılmaz bir durumdur. Olumsuz duygu ve durumlardan kaçınmak bireyin psikolojisine daha fazla zarar verecek savunma mekanizmaları geliştirmesine yol açabilir. Duyguların üstünü espri yolu ile kapatmak gibi savunma mekanizmaları bireyin olumsuz duygularını sürekli olarak içine atmasına ve gerekli psikolojik desteği alamamasına yol açabilir.
Kaçınma yöntemlerini kullanmamak için öncelikle olumsuz duygu ve durumlarla karşılaşmanızın normal bir şey olduğunu kabul edin. Unutmayın ki olumsuz duygu ve durumlarla karşı karşıya kalmak her insanın yaşayabileceği normal bir durumdur. Hayatın olağan akışı olumsuzlukların yaşanmasına yol açabilir ve bundan kaçınmak yerine olumsuz duyguları yaşamak, destek istemek ve değişime ayak uydurmak gerekir.
Sizi Önemseyen ve Seven İnsanların Farkına Varın
Psikolojik sağlamlığınız düşükse ilişkilerinizle ilgili yaşadığınız en ufak bir olumsuz durum karşısında bile insanlar tarafından önemsenmediğiniz ve sevilmediğiniz fikrine kapılabilirsiniz. Ancak bu aslında doğru değildir. Yakın olduğunuz bir insanla gerçekten de o insanın sizi sevmediğini ve önemsemediğini gösteren bir durum yaşasanız bile bunu kişisel algılamaktan vazgeçmeniz gerekir.
Bazı insanlar sizi hayatın olağan akışında yaşanan olaylardan ya da kendileri ile ilgili bazı şeylerden dolayı sevmeyebilir ya da önemli görmeyebilirler. Ancak bu durumu genele yaymamak gerekir. Örnek olarak yakın olduğunuz bir kişinin sizi sevmediğini ve önemsemediğini düşünüyorsanız yakın olduğunuz diğer insanların da böyle yapacağı fikrine kapılmamanız gerekir. Unutmayın ki çevrenizde sizi önemseyen ve seven insanlar olabilir ve ileride de hayatınıza sizi sevecek ve önemseyecek insanların dahil olması mümkündür.
Kendinize Zorbalık Yapmayın
Psikolojik sağlamlığa sahip olmayan bireylerin büyük bir çoğunluğu kendilerine zorbalık yapma eğiliminde olan bireylerdir. Bir birey, olumsuz duygu ve durumlar karşısında sürekli olarak kendini suçlarsa ve kendisine karşı öz şefkat ile yaklaşmazsa kendisine zorbalık yapıyor olabilir. İnsanın kendisine zorbalık yapması, diğer insanların ona zorbalık yapmasından bile daha tehlikeli olabilir çünkü iç sesin susması ve bu sesten uzaklaşmak mümkün değildir. Bu yüzden bireyin kendisine zorbalık yapması durumu tıpkı sürekli olarak bir zorba ile yaşamasına benzer.Sürekli olarak zorbalık yapan bir sesle yaşamak da psikolojik sağlamlık kazanmaya engel olur ve hatta psikolojik bozukluklara sebep olabilir. Bu yüzden psikolojik sağlamlığa sahip olmak istiyorsanız kendinize zorbalık yapmayı bırakmayın. Unutmayın ki insanların hayatın olağan akışı ile birlikte yaşadıkları olumsuz durumlar ve hissettikleri olumsuz duygular genellikle kendilerinden bağımsızdır. Bu yüzden olumsuzluklarla karşılaştığınız zaman kendinizi suçlamak yerine tıpkı üzgün bir arkadaşınıza şefkat gösteriyor gibi şefkat göstermeye çalışın.
Korkularınızla Yüzleşmeye Çalışın
Psikolojik sağlamlığa sahip olan bireyler korkularından kaçmak yerine bu korkuların üstüne giderler. Korku, genellikle söz konusu olan durum karşısında yaşanacak olumsuzluklardan bile daha büyük bir endişe hissetmeye yol açar. Bu yüzden korkudan durumların üzerine giderek kurtulmaya çalışmak çok mantıklı olabilir. Buna ek olarak korkularınızla yüzleşmeye çalışmak, mental gücünüzün farkına varmanıza ve kendinize olan güveninizi arttırmanıza da yardımcı olacaktır.
Bazı Olay ve Durumlara Çok Fazla Anlam Yüklemeyin
Psikolojik sağlamlığı düşük olan bireyler genellikle bazı durum ve olaylara çok fazla anlam yüklerler. Bu durum bireyin olanlara gerçek olmayan bir bakış açısı ile yaklaşmasına, aslında gerçeklere dayanmayan olumsuz duygular hissetmesine ve psikolojik sağlamlığının düşmesine yol açar. Örnek olarak yakın olduğunuzun bir insanın mesajınıza biraz geç cevap vermesi ile birlikte o insanın artık sizden hoşlanmadığı gibi düşüncelere kapılıyorsanız bu durum olaylara çok fazla anlam yüklendiğinizi gösterebilir. Unutmayın ki olumsuz olduğu kesinleşmeyen olay ve durumlara çok fazla anlam yüklemek genellikle gerçek olmayan bir endişe yaşamanıza sebep olur. Bu yüzden olaylara ve durumlara karşı daha gerçekçi bir bakış açısı ile yaklaşmanız ve çok fazla düşünmeyi bırakmanız gerekir.
Olumsuz Bir Ruh Halindeyken Bile İzole Olmamaya Çalışın
Psikolojik sağlamlığı düşük olan bireylerin ortak noktalarından biri, olumsuz bir ruh halindeyken izole olmaya çalışmalarıdır. Bu bireyler olumsuz bir durum yaşadıklarında ve hüzün gibi duygular hissettiklerinde sosyalleşmeyi bırakmaya çalışırlar. İnsan, sosyal bir canlıdır ve sosyalleşmekten kaçınmak durumu çok daha kötü bir hale getirebilir. Buna ek olarak olumsuz bir ruh halindeyken bile sosyal kalmaya devam etmek olumsuzlukları bile göğüsleyebildiğinizi anlamanıza ve mental gücünüzün farkına varmanıza yardımcı olur.
