Şizofreni, bireyin duygularını, davranışlarını ve düşüncelerini ciddi bir şekilde etkileyen psikiyatrik bozukluklardan birisidir. Çoğu zaman genç yaşlarda ortaya çıkmakla birlikte, kişinin yaşadığı gerçeklik algısında bozulmalara sebebiyet verir. Şizofreniye sahip kişiler, sanrılar (gerçek olamayacak inanışlar), halüsinasyonlar (hayali bir takım şeyler veya sesler duymak vb.) gibi belirtiler göstermektedirler.
Şizofreni Belirtileri Nelerdir?
Şizofreni birçok belirti ile kendisini gösterebilir fakat bu belirtiler üç kategoriye ayrılmıştır:
- Pozitif Belirtiler:
- Halüsinasyonlar (gerçekte olmayan görüntüler görmek veya sesler duymak)
- Sanrılar (mantıksız ve değiştirilemez inançlar)
- Düzensiz düşünceler ve konuşmalar
- Garip davranışlara sahip olmak
- Negatif Belirtiler:
- Duygusal tepkilerde azalış veya tepkisizlik
- Sosyal etkileşimlerde ve konuşmalarda gözle görülür azalış
- Hedeflere ve gündelik işlerine karşı ilgi kaybı ve motivasyon eksikliği
- Bilişsel Belirtiler:
- Hafıza ve dikkat sorunları
- Karar verme ve mantıklı düşünmede yaşanan güçlük
- Plan yapamama veya bir şeyleri organize edememe
Şizofreninin neden olduğu etmen bilinmemekle beraber, hem çevresel hem de genetik faktörlerin hastalığın gün yüzüne çıkmasında büyük rol oynadığı düşünülmektedir.
- Genetik Faktörler: Bireyin ailesinin geçmişinde şizofreni ile ilgili bir takım bulgular varsa bireyde şizofreni olma ihtimali daha fazla yüksektir.
- Beyin Yapısı ve Kimyası: Glutamat ve dopamin gibi beyin kimyasallarının dengesizlikleri sebebiyle de şizofreniye ilişkin bağlantı kurulabilir.
- Çevresel Faktörler: Bebeklik veya çocukluk çağında yaşanan stres, travmalar veya doğum öncesi oluşmuş komplikasyonlar şizofreniyi tetikleyebilir.
Şizofreni ne yazık ki iyileştirilebilen bir hastalık olmamasına karşın, doğru tedavi ile gösterilen semptomlar kontrol altına alınarak bireyin durumu korunabilir. Tedavi seçenekleri ise çoğu zaman şunları içermektedir:
- İlaç Tedavisi: Antipsikotik ilaçlar, kişinin belirtilerini azaltmada büyük rol oynamaktadır.
- Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi gibi yollar, şizofreniye sahip kişilerin gerçeklik algısını korumasına ve bunu güçlendirmesine yardımcı olabilir.
- Sosyal Destek: Hastaların yaşam kalitesini artırmada ve şizofreninin durmasında ve hatta gerilemesinde belki de en büyük faktör hastanın sosyal çevresinde saklıdır. Arkadaşlar, aile ve toplum desteği; şizofreniye sahip kişilerin u yolculuğu çok daha rahat atlatmasına ve rahatlamasına olanak sağlar.
