Yeme bozuklukları bireyin fiziksel ve psikolojik sağlığını tehlikeye atan sağlık problemleridir. Birçok kişi yeme bozukluğunun bulimia nervoza olarak bilinen yiyip kusma problemi ile sınırı olduğunu düşünür ama durum aslında öyle değildir. Birden fazla yeme bozukluğu bulunur ve her biri de oldukça tehlikeli sağlık problemleridir. Yeme bozuklukları şu şekilde sıralanabilir:
Bulimia Nervoza
En çok bilinen yeme bozukluğu olan bulimia nervoza, bireyin kilo almaktan korkması ile ilişkili bir durumdur. Bulimia nervoza hastaları kilo almaktan çok korkarlar ve kilo kontrolü yapabilmek için oldukça sağlıksız yöntemlere başvururlar. Bunların arasında yemek yedikten sonra kusma ve müshil ilacı kullanma gibi sağlığa zararlı olan yöntemler bulunur. Özellikle de kusma yöntemi çok sık kullanılan bir yöntemdir. Yemek yedikten sonra kusmanın elektrolit dengesizliğine yol açma ve yemek borusunun tahribata uğraması gibi birçok fiziksel yan etkisi bulunur. Buna ek olarak bulimia nervoza bireyin öz saygısını ve şefkatini kaybederek olumsuz beden algısından dolayı psikolojik problemler yaşamasına da sebep olabilir.
Anoreksiya Nervoza
Anoreksiya nervoza, manken hastalığı olarak da bilinen tehlikeli bir sağlık problemidir. Sık görülen yeme bozukluklarından bir tanesi olan anoreksiya nervoza, bireyin fazla kilolu olmasa bile sürekli olarak kilolu olduğunu düşünmesi ile ortaya çıkar. Anoreksiya nervoza hastaları sağlıksızlık seviyesinde zayıf olsalar da kilo almaktan aşırı derece korkmaya ve hatta kilo vermeye çalışmaya devam ederler. Anoreksiya nervoza bireyin bu durumlardan dolayı yemek yeme konusunda zorluk çekmesine ve sorunun kısır bir döngü haline gelerek yetersiz beslenmenin sürekli bir durum olmasına sebep olur. Anoreksiya nervoza hastaları hastalığın çok fazla ilerlediği durumlarda tüple beslenmek zorunda kalırlar.Kaçıngan / Kısıtlı Yeme Bozukluğu
Kaçıngan yeme bozukluğu ya da diğer adı ile kısıtlı yeme bozukluğu, genellikle küçük çocuklarda görülen bir yeme bozukluğudur. Kaçıngan yeme bozukluğunda birey bazı yiyeceklere karşı oldukça hassastır ve bunları yemeyi reddeder. Bu yiyecekleri reddetme sebebi diğer yeme bozukluklarının aksine kilo almaktan korkmak gibi sebepler değildir. Kaçıngan ve kısıt yeme bozukluğuna sahip olan kişiler genellikle aç kalacak kadar seçici hale gelirler ve bu durum da fiziksel sağlıklarını tehlikeye atar.Pika
Yeme bozuklukları denildiği zaman akıllara yalnızca kilo alma korkusundan dolayı meydana gelen sağlık problemleri gelse de aslında yiyecek olmayan şeyleri yeme adına duyulan arzu da bir yeme bozukluğudur. Bu yeme bozukluğu tıp dilinde pika olarak adlandırılmıştır. Pika hastaları saç, kağıt, toprak ya da mermer gibi değişik şeyleri yemek isterler. Pika hastalığının altında çeşitli psikolojik bozukluklar ve fiziksel sağlık problemleri yatabilir. Oldukça tehlikeli bir yeme bozukluğu olan pika, bireyin zehirlenmesine ve iç organlarının iflas etmesine bile sebep olabilir.
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu
Tıkınırcasına yeme bozukluğu hem fiziksel hem psikolojik nedenleri bulunabilen bir sağlık problemidir. Bireyin sık sık yeme ataklarına yakalanmasına sebep olan tıkanırcasına yeme bozukluğu, aşırı kilo problemi gibi fiziksel problemlere ve beden algısının bozulması gibi psikolojik problemlere sebep olabilir. Tıkınırcasına yeme bozukluğunun altında genellikle duygusal açlığın fiziksel doygunluk ile bastırılması gibi nedenler yer alır.Yeme Bozuklukları İçin Hangi Doktora Gidilir?
Yeme bozuklukları için hangi doktora gidilmesi gerektiği, duruma göre değişkenlik gösterebilir. Söz konusu olan sağlık problemi tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi psikolojik nedenlere dayanan bir yeme bozukluğuysa bir psikiyatri uzmanı ile görüşmek gerekir. Buna ek olarak iç hastalıkları uzmanından ve diyetisyenden yardım almak da gerekebilir. Özetle yeme bozuklukları söz konusu olduğu zaman hangi doktora başvurmak gerektiği, sorunun sebebine göre belirlenir.Yeme Bozukluğu Olan Birine Nasıl Davranmalıyız?
Yeme bozukluğu olan bireyler hem fiziksel hem psikolojik açıdan hassas olabilirler. Bu yüzden yeme bozukluğuyla mücadele eden bireylere karşı ekstra hassas davranmak gerekebilir. Yeme bozukluğu olan birine doğru davranışlar sergilemek ve onu desteklemek istiyorsanız şu önerileri dikkate alabilirsiniz:Yemek Yedirme Konusunda Israrcı Olmayın
Yeme bozukluğuna sahip olan bir yakınınız varsa onun yeterince beslenememesi gibi sebeplerle onun için endişelenmeniz oldukça doğaldır. Ancak bu endişeniz sonucunda o kişiye yemek yedirme konusunda ısrarcı olmamanız gerekir. Yeme bozukluğundan dolayı beslenmekte yani yemek yeme konusunda zorluk çeken bireyler ısrarlar sonucunda bunalabilir ve kendilerini suçlu hissederek strese girebilirler. Bu yüzden yeme yeme bozukluğuna sahip olan birine yemek teklifinde bulunsanız da bu teklifle ilgili çok ısrarcı olmamanız gerektiğini unutmayın.Empati Kurmaya Çalışın
Empati, her türlü problemi çözmek için çok önemli ve hatta gereklidir. Yeme bozukluğu olan bireyler hakkında yargılayıcı düşüncelere sahip olmak yerine onlarla empati kurmaya çalışın. Özellikle de onlarla konuşmaya başladığınızda “Neden yemek yemiyorsun?” ya da “Neden bu kadar çok yemek yiyorsun?” gibi gereksiz merak içeren ve yargılayıcı sorulardan uzak durun. Bunun yerine onları anladığınızı ve onlarla empati kurabildiğinizi ifade ederek onları rahatlatabilirsiniz.Bedeni ile İlgili Yorum Yapmayın
Bir insanın bedeni ile ilgili yorumlar yapmak özellikle de bu yorumlar olumsuz yönde ise oldukça kaba ve kabul edilemez bir davranıştır. Yeme bozukluğu olan bireylere bedenleri ile ilgili olumsuz yorumlarda bulunmak demek kalıcı psikolojik hasarlara yol açabilmek anlamına gelebilir. Bu yüzden yeme bozukluğu olan bireylere özellikle de kiloları ilgili herhangi bir yorum yapmayın. Buna ek olarak yeme bozukluğu olan bireylere “Çok kilo vermişsin.” ya da “Kilo vermek sana çok yakışmış.” gibi olumlu görünen yorumlarda bulunmak da bireyin yeme bozukluğunun tetiklenmesine yol açabilir.
Destekleyici Olun ve Sosyal Etkinlikler Düzenleyin
Yeme bozukluğu olan bireylere yardım etmek için onlara karşı destekleyici bir tavır sergilemek ve mümkünse onların dahil olabilecekleri sosyal etkinlikler düzenlemek gerekir. Destekleyici tavırlar ve sosyal etkinlikler sayesinde bireyin yeme bozukluğuna yol açan fikirlerden uzaklaşması ve kendini daha iyi hissetmesi mümkün hale gelir.Yardım Alması İçin Teşvik Edin
Yeme bozukluğu olan bireylerin tıbbi ve psikolojik yardım almaları çok önemli ve gereklidir. Bu yüzden yeme bozukluğundan mustarip olan bir yakınınız varsa bu kişiyi yardım alabilmesi adına teşvik edin. Ancak yardım için teşvik edici davranışlar sergilerken çizgiyi aşmamaya ve çok ısrarcı olmamaya özen gösterin.
Bilgi Sahibi Olmadığınız Konular Hakkında Yorum Yapmayın
Yeme bozukluğu oldukça hassas ve komplike bir konudur. Bu yüzden bu konuyla ilgili herhangi bir durumda bilgi sahibi değilseniz yorum yapmayın. Örnek olarak blumia nervoza hastası olan bir bireye “Bence istersen yemek yiyebilirsin.” gibi bilimsel gerçeklere ters düşen bir yorumda bulunmak durumu daha kötü hale getirir. Bu yüzden yeme bozukluğu ile ilgili herhangi bir yorum yaparken çok dikkatli ve hassas davranın.Yeme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Yeme bozukluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:- Yemek yedikten sonra kusma,
- Yemek yiyememe,
- Bazı yemeklere karşı aşırı hassasiyet geliştirme,
- Yemekleri çiğneyip tükürmek,
- Kusacak kadar hızlı bir şekilde çok fazla yemek yemek,
- Kilo konusunda obsesif olmak,
- Geceleri yemek yeme krizine girmek,
- Yiyecek olmayan şeyleri yeme isteği.
